مقایسة تطبیقی رویکرد آیتالله کاشفالغطاء و آیتالله کاشانی نسبت به بحران فلسطین
محمود
ذکاوت
دانشجوی دکترای رشته تاریخ تشیع اثنیعشری دانشگاه ادیان و مذاهب قم.
author
علی
آقانوری
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم.
author
text
article
2021
per
چکیده: مطالعات تطبیقی و بررسیهای مقایسهای از جمله روشها و عرصههای مطالعات تاریخی هستند که معرفت و دانش ما نسبت به ادوار مختلف و مسائل گوناگون تاریخی را افزایش میدهند. این مطالعات خاصه در تاریخ معاصر کاربرد ویژهای دارد. مقاله حاضر در صدد است با بررسی، مقایسه و تطبیق دیدگاه و عملکرد آیتالله محمدحسین کاشفالغطاء و آیتالله سیدابوالقاسم کاشان در بحران فلسطین، بخشی از میراث علمای شیعه در حفظ و صیانت از اسلام و مسلمین را ایضاح کند. روش مقاله حاضر کیفی و روش جمعآوری اسنادی و کتابخانهای است، به این معنا که متکی به کاوش در اسناد و منابع، آراء و عملکرد علمای مورد نظر در مسئله و بحران فلسطین را احصاء و با ارزیابی آنها، مقایسه تطبیقی اندیشه و عملکرد ایشان در مسئله مذکور را انجام داده است. از جمله نتایج پژوهش حاضر از این قرار است: کاشفالغطاء بحران فلسطین را مسئله جهان اسلام و دنیای عرب میدید و برای حل آن بیشتر به مراودات نخبگانی اتکا داشت. در مقابل آیتالله کاشانی مسئله فلسطین را در کنار مسایل ملی عرصهای برای مبارزه با استعمار میدید و به شدت به همدلی عموم مردم برای مقابله با استعمار و همراهی با فلسطینیان تأکید داشت. با وجود این وجه مشترک رویکرد علمای مورد نظر در بحران فلسطین آن است که آنها قدس و فلسطین را امانت الهی و قلب جهان اسلامی میدیدند که حمایت از آن دربرابر صهیونیستها نه تنها وظیفهای شیعی و اسلامی بلکه امری انسانی و بشری است.
مطالعات تطبیقی تاریخ و فرهنگ اسلامی
دانشگاه بینالمللی اهلبیت (ع)
۲۸۲۰-۹۹۰
1
v.
1
no.
2021
7
36
http://csicc.abu.ac.ir/article_248727_67b0ce0938220e0f3de5f5ed90fd28c1.pdf
تبیین بازتاب تقسیم بندی علوم در دایره المعارفهای علوم طبیعی فارسی زبان جهان اسلام تا سده هفتم هجری
محمدباقر
خزائیلی
دکتری تاریخ و مدرس مرکز معارف اسلامی دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.
author
text
article
2021
per
جُستار حاضر با هدف کشف و توصیف و نحوه تقسیم بندی علوم در دائره المعارفهای علوم طبیعی با تاکید بر نوع نگاه به علم، در دایره المعارفهای علوم طبیعی فارسی زبان جهان اسلام تا سده هفتم هجری صورت گرفته است. اهمیت پژوهش حاضر در آن است که در تحقیقات اخیر وجوه اندیشهای و نوع نگاه به علم تقسیم بندی علوم، کمتر مورد توجه واقع شده است. رهیافت پژوهش مقاله آن است که دایره المعارفهای علوم طبیعی در تعریف علم و تقسیم بندی علوم اغلب از جنبههای عامیانهای برخوردار میباشند، هرچند طرح ساختی آنها از طبقه بندی ارسطویی متأثر است ولی فاقد یک نظام منسجم علمی مبتنی بر سنت ارسطویی میباشد و اساساً بیشتر بر پایه تفکر عامیانه مردم شکل گرفته است. علیرغم آنکه رویکرد آنها به علم ضعیف و فاقد تقسیم بندی دقیق از علوم هستند ولی برخی از آنها گرایش بیشتری به خرافات و موهومات عصر خود پیدا کردهاند و برخی نگرش علمی تری دارند ولی همه این دایره المعارفها بازگو کننده نگرش عامه مردم به علم و وجود دو فضای متفاوت علمی میان دانشمندان و عامه مردم نسبت به علم است. این نوع بررسی میتواند، باور عامه جامعه را نسبت به علم تقسیم بندی علوم و فضای فکری اجتماع در دورههای مختلف روشن سازد.
مطالعات تطبیقی تاریخ و فرهنگ اسلامی
دانشگاه بینالمللی اهلبیت (ع)
۲۸۲۰-۹۹۰
1
v.
1
no.
2021
37
58
http://csicc.abu.ac.ir/article_248485_77644142936a802cdd7a70887ecc2bd8.pdf
مطالعه تطبیقی علل سیاسی و مذهبی شیعهستیزی در جهان عرب (2000 تا2020 م)
محمدرضا
زارع خورمیزی
هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه بین المللی اهل بیت ع تهران ایران
author
text
article
2021
per
کنشهای شیعهستیزانه در دو دهه اول قرن 21 میلادی در کشورهای عربی افزایشی محسوس یافت و این سؤال در ذهن ناظران نقش بست که آیا این افزایش محسوس ادامه فرآیند شیعهستیزی تاریخی و تداوم تعارضات مذهبی قبلی است یا موضوعی فراتر از آنهاست و به متغیرهای سیاسی برمیگردد؟ فرضیه این پژوهش بر اساس تحلیل محتوای دادههای موجود و بهرهگیری از برهان انّی (استفاده از معلول برای کشف و توصیف علت)، حاکی از این است که علل کنشهای شیعهستیزانه جدید در چند دهه اخیر جهان عرب منحصر به ریشهها و متغیرهای طائفی ـ مذهبی نیست، بلکه دلایل اصلی آن را باید در علل و عوامل فکری، سیاسی، اقتصادی و انگیزشی جدید جستوجو کرد که محوریترین آنها عامل سیاست، اعم از داخلی و خارجی، است که به شیعههراسی جدید در جوامع عربی دامن زده و زمینه کنشهای شیعهستیزانه گسترده را در دو دهه اول قرن بیست و یکم میلادی (2001-2021) فراهم کرده است.
مطالعات تطبیقی تاریخ و فرهنگ اسلامی
دانشگاه بینالمللی اهلبیت (ع)
۲۸۲۰-۹۹۰
1
v.
1
no.
2021
59
86
http://csicc.abu.ac.ir/article_248814_44d6cce8e603a7c15274271f728630e1.pdf
تحلیل تطبیقی اندیشه سیاسی شیخ مفید و جاحظ درباره حکومت و حاکمیت سیاسی
عنایت الله
شریفی
عضو هیئتعلمی دانشگاه علامه طباطبایی
author
سعید
کرمی
دانشجوی دکترای رشته مدرسی معارف اسلامی، گرایش انقلاب اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی
author
text
article
2021
per
پژوهــش حاضــر بــا روش کتابخانــه ای بــه بررســی اندیشــه های سیاســی شــیخ مفیــد و جاحــظ ــر فریقیــن دربــاره حکومــت و حاکمیــت سیاســی می پــردازد. ّ در جایــگاه شــاخص های تفک ــر مــا را در فهــم جریان هــای فکــری ّ مقایســه تطبیقــی آرا و اندیشــه های سیاســی ایــن دو متفک اعتزالــی، اهــل حدیــث و شــعوبیه، بــر اندیشــه های آنــان یــاری می نمایــد و بــا مدنظــر قــرار دادن رویکــرد مذهبــی و شــرایط اجتماعــی متفــاوت زمــان حیاتشــان می تــوان بــه وجــوه اشــتراک و افتــراق فکــری موجــود پــی بــرد. نتایــج تحقیــق نشــان می دهــد: از نــگاه فریقیــن وجــود حکومــت و حاکمیــت در هــر عصــری از ضروریــات عقلــی اســت. جاحــظ تعامــل بــا هــر ــا شــیخ مفیــد تعامــل بــا ســلطان جائــر را بــدون ّ حاکمــی را و لــو ظالــم باشــد، جائــز می دانــد. ام اضطــرار، غیرجائــز و ممنــوع می دانــد. منشــأ مشــروعیت حاکمیــت سیاســی، از منظــر شــیخ الهــی اســت، درحالی کــه جاحــظ نصــب امــام و حاکــم را بــر مــردم واجــب ّمفیــد فقــط نــص دانســته، یعنــی مشــروعیت حکومــت بــا نصــب الهــی نیســت.
مطالعات تطبیقی تاریخ و فرهنگ اسلامی
دانشگاه بینالمللی اهلبیت (ع)
۲۸۲۰-۹۹۰
1
v.
1
no.
2021
87
114
http://csicc.abu.ac.ir/article_249168_821ee9d46ac2e4b2d07f5def955292e6.pdf
بررسی تطبیقی چالشهای انتقال اموات به مکانهای مقدس میان شیعیان ایران و هند در دوره قاجار
زیبا
غفوری
دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام
author
حمید
حاجیانپور
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شیراز
author
text
article
2021
per
هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی چالشهای انتقال اموات به اماکن مقدس میان شیعیان ایران و هند در عصر قاجار میباشد. پژوهش حاضر به روش کتابخانهای و بصورت توصیفی-تحلیلی صورت گرفته است. براساس یافتههای تحقیق شیعیان هند و ایران سعی در انتقال اجساد به شهرهای مشهد، قم و عتبات عالیات داشتند، اما با گسترش بیماریهای مسری، دولتها برای مقابله با انتشار بیماری، در نقاط مرزی اقدام به ایجاد قرنطینه نموده و از ورود اجساد آلوده جلوگیری نموده و ایرانیان و هندیها در انتقال اجساد با چالشهایی نظیر پرداخت حق گمرکی، بازرسی اجساد، تهیه گواهی روبرو شدند. نوآوری پژوهش حاضر در بررسی تطبیقی باوری واحد میان دو جغرافیای متفاوت ایرانی و هندی میباشد. براساس نتایج تحقیق شیوع بیماریهای مسری منجربه اعمال قوانین سخت در این زمینه شد و مردم به روشهای گوناگون نظیر توسل به افراد بانفوذ، تهیه مدارک تقلبی برای اجساد و یا قاچاق به انتقال اموات به اماکن مقدس پرداختند.
مطالعات تطبیقی تاریخ و فرهنگ اسلامی
دانشگاه بینالمللی اهلبیت (ع)
۲۸۲۰-۹۹۰
1
v.
1
no.
2021
115
139
http://csicc.abu.ac.ir/article_248728_5807217fa186f2d20d017e854b073c32.pdf
مقایسه رسوم اجتماعی ایرانی و هندی منعکس شده در دیوان شاعران ایرانی مهاجر به هند در دوره صفوی
ندا
هنرمندی
فارغ التحصیلی
author
محمدعلی
رنجبر
گروه آموزشی تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه شیراز . شیراز . فارس. ایران
author
text
article
2021
per
مهاجـرت شـاعران ایرانـی بـه هنـد در دوره صفـوی ایـن امـکان را پدیـد آورد تـا آداب و رسـوم اجتماعـی دو کشـور در منابعـی بیطـرف در قالـب دیـوان اشـعار بـه تصویـر کشـیده شـود. شـاعران ایرانـی مهاجـر بـه هنـد، از مشـاهده روزانـه خـود در هنـد تصاویـر ادبـی در اشـعار خود ایجـاد کردهانـد کـه هـم انعکاسدهنـده رسـوم اجتماعـی بـوده و هـم محقـق میتوانـد بـا قـرار دادن آنهـا در کنـار توصیفاتـی کـه از رسـوم اجتماعـی در ایـران در اشـعار آمـده بـه تمایـزات و شـباهتهای فرهنگـی دو جامعـه پـی ببـرد. ازایـنرو ایـن پژوهـش در تـاش پاسـخگویی بـه ایـن پرسـش اسـت کـه کـدام رسـوم اجتماعـی ایـن دو کشـور در دیـوان اشـعار منعکـس شـده اسـت؟ ایـن بررسـی میـزان آ گاهـی اجتماعـی شـاعران از جامعـه ایـران و هنـد را آشـکار میکنـد. بـا بررسـی دیـوان شـاعران ایرانـی مهاجـرت کـرده بـه هنـد میتـوان اسـتنباط نمـود کــه آنهــا در مــورد هنــد بیشــتر رســوم اجتماعــی ســنتی و فرامذهبــی و در مــورد ایــران بیشــتر رسـوم سـنتی و مذهبـی را انعـکاس دادهانـد. ایـن پژوهـش بـا تکیـه بـر روش توصیی-تحلیلـی و اسـتناد بـه کتـب ادبـی صـورت پذیرفتـه اسـت.
مطالعات تطبیقی تاریخ و فرهنگ اسلامی
دانشگاه بینالمللی اهلبیت (ع)
۲۸۲۰-۹۹۰
1
v.
1
no.
2021
141
179
http://csicc.abu.ac.ir/article_249021_5026f471540ff94eacb0b52463ba8d2a.pdf